کارت مغناطیسی یکی از انواع کارت‌های اعتباری به‌شمار می‌رود که به‌دلیل داشتن یک نوار مغناطیسی به این نام خوانده شده است.

این کارت اولین نوع از این نمونه بود که به‌عنوان کارت بانکی در زمینه تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گرفت و به‌صورت گسترده با استقبال جهانی رو‌به‌رو شد.

add insert

عاملی که این نوع کارت را از سایر کارت‌های اعتباری متمایز می‌کند، وجود یک نوار مغناطیسی است که اطلاعات را در خود ذخیره می‌کند.

تقریبا همه ما یک الی چند عدد از این کارت‌های مغناطیسی را در کیف پول خود نگهداری می‌کنیم. بنابراین استفاده از این کارت‌ها با شکل‌ها و کارکردهای متنوع در زندگی روزمره بسیار رایج است.

اما کارت‌های مغناطیسی چگونه کار می‌کنند؟ تاریخچه آن‌ها چیست و ساختار آن‌ها به چه شکل است؟ در ادامه این مطلب به پاسخ همه این پرسش‌ها خواهیم رسید و حتی مطالبی بیشتر درباره آن‌ها خواهیم خواند.

کارت مغناطیسی چیست؟

کارت مغناطیسی نوعی کارت اعتباری از جنس پی‌وی‌سی یا پلاستیک فشرده محکم است. این کارت‌ها به فناوری مغناطیسی مجهز شده‌اند. داده‌ها در این کارت بر ‌روی یک نوار مغناطیسی ذخیره می‌شوند و با عبور از کارت‌خوان، اطلاعات را به نمایش درمی‌آورند.

کارت‌های مغناطیسی را با عنوان (Magstripe Card) در جهان می‌شناسند. این کارت‌ها کاربرد گسترده‌ای در اکثر کسب‌وکارها بر عهده گرفته‌اند‌‌. برای مجاز شدن تراکنش‌ها، پردازش و رمزگشایی اطلاعات، کارت نوار مغناطیسی باید در کارت‌خوان یا دستگاه خودپرداز قرار داده شود.

نوار مغناطیسی در کارت‌های اعتباری

نوار مغناطیسی که در بیشتر کارت‌های اعتباری دیده می‌شود، عبارت است از یک نوار پلاستیکی باریک با ذرات آهن و اکسید آهن.

این ذرات با الگوی خاصی بر‌ روی نوار مغناطیسی قرار می‌گیرند. آن‌ها میدان مغناطیسی را به وجود می‌آورند‌. نوار مغناطیسی متشکل از سه شیار با قابلیت ذخیره‌سازی دیتا به‌صورت اطلاعات رمزنگاری شده است.

نوارهای مغناطیسی در کارت مغناطیسی برای انجام نقل‌و‌انتقال مالی و امور بانکی بسیار حائز اهمیت هستند. برای همین استفاده از آن‌ها در کارت‌های مغناطیسی و کارت‌های بانکی به‌طور گسترده‌ای افزایش یافت و مسیر رشد آن نموداری صعودی را طی می‌کند.

نوارهای مغناطیسی در کارت‌ها به چند بخش مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند. هر بخش که به آن بلوک اطلاعاتی گفته می‌شود، دیتاهای به‌خصوصی را در خود ذخیره می‌سازد. همان‌طور که قبلا ذکر شد، بنا بر کنفدراسیون بین‌‌المللی الکترونیک (ISO/IEC) و استانداردهای ایزو (7811)، هر نوار مغناطیسی از سه شیار موازی برخوردار است.

در ادامه کارایی هر شیار را بررسی می‌کنیم:

  • شیار اول با 210 بیت در اینچ اطلاعات را فقط به‌صورت خواندنی در خود جای می‌دهد. در این شیار اطلاعات فردی مانند نام و نام خانوادگی و شماره حساب صاحب کارت قرار داده می‌شود.
  • شیار دوم با 75 بیت در اینچ مقدار کمتری از اطلاعات را نسبت به شیار اول در خود حفظ می‌کند. در این بلوک، اطلاعات مواردی همچون کد کشور، داده‌های امنیتی و تاریخ انقضاء کارت قرار می‌گیرد.
  • شیار سوم کارت مغناطیسی کمترین حجم را نسبت به شیار اول و دوم دارد. در این شیار اطلاعاتی همچون شماره کارت، اطلاعات امنیتی مانند کد رمز، پول رایج، مبلغ مجاز و موارد استفاده از کارت گنجانده می‌شوند. استفاده کردن از کارت مغناطیسی در دستگاه‌های خودپرداز کاملا تحت تاثیر اطلاعات این سه شیار قرار دارد.

تاریخچه نوار مغناطیسی

ذخیره‌سازی اطلاعات و دیتاها در نوارهای مغناطیسی برای اولین‌بار به‌منظور ذخیره‌سازی صدا در جنگ جهانی دوم استفاده شد. در سال 1950، این نوارها به‌عنوان ذخیره‌کننده اطلاعات در کامپیوتر‌ها به کار برده شدند. در نهایت نوارهای مغناطیسی در سال 1960 توسط یک مهندس (IBM) آی بی ام، با عنوان فارست کوری پری (Forrest Corry Parry) در کارت‌ها جای گرفتند.

این مخترع و مهندس پس از شکست‌های بسیار و تلاش مداوم در آزمایشگاه توانست نوار مغناطیسی را به شکل یک نوار چسبنده در کارت‌ها قرار دهد. اما این اتفاق چگونه به موفقیت رسید؟

add insert

فارست پری برای مدت‌های طولانی ایده ذخیره کردن اطلاعات را در کارت‌های بانکی در سر پرورش می‌داد. برای اینکه بتواند ایده خود را به مرحله عمل برساند به یک نوار مغناطیسی احتیاج داشت تا بتواند اطلاعات را در آن‌ها ذخیره کند و در زمان نیاز آن‌ها را نمایش دهد. او مدت‌ها تلاش کرد و بارها تلاش‌هایش با شکست روبه‌رو شد.

در نهایت با کمک و هم‌فکری همسرش خانم دوروتی تیلیا (Dorothea Tillia)، برای چسباندن نوار مغناطیسی روی کارت‌های بانکی و تبدیل آن‌ها به کارت مغناطیسی از اتو استفاده کرد. شاید به نظر غیرممکن  یا خنده‌دار بیاید. اما فارست پری در نهایت توانست با استفاده از یک اتو تلاش خود را به موفقیت برساند و نوارهای مغناطیسی را با ذوب کردن روی کارت‌ها بچسباند.

ساختار نوار مغناطیسی

نوار مغناطیسی متشکل از ذرات ریز آهن و اکسید آهن است که توسط لایه‌ای از پلاستیک پوشانده شده‌اند. نوار مغناطیسی اطلاعات را با تغییر خاصیت مغناطیسی آهن ذخیره‌سازی می‌کند. به‌علت برخی محدودیت‌های فیزیکی، نوارهای مغناطیسی قادر به ذخیره‌سازی حجم بالایی از اطلاعات نیستند.

نوار مغناطیسی در کارت مغناطیسی کارایی شبیه به نوار کاست دارد. با این تفاوت که به‌جای اینکه نوار مغناطیسی توسط موتور پردازش شود، حرکت کارت در دستگاه کارت‌خوان خوانده شدن اطلاعات آن را محقق می‌سازد. هر بار که شما کارت خود را با دست درون دستگاه کارت‌خوان می‌کشید یا در دستگاه خودپرداز قرار می‌دهید، میدان مغناطیسی ذرات آهن و اکسید آهن تغییر می‌کند. سپس اطلاعات کارت در قالب نوشته‌های قابل خواندن روی صفحه نمایش دستگاه ظاهر می‌شوند.

احتمالا برای شما هم اتفاق افتاده است که دستگاه کارت‌خوان یا دستگاه خودپرداز اطلاعات کارت شما را قبول نکند. در این صورت علت را باید در نوار مغناطیسی جست‌وجو کرد. زمانی که نوار مغناطیسی کارت خراشیده یا کثیف شود، دستگاه‌ها قادر به خواندن اطلاعات آن نخواهند بود. البته قرار گرفتن کارت مغناطیسی در میدان مغناطیسی هم به پاک شدن اطلاعات روی نوار مغناطیسی منجر می‌شود، در نتیجه اطلاعات درج‌شده روی کارت توسط دستگاه خوانده نخواهند شد.

انواع کارت مغناطیسی

کارت‌های مغناطیسی در مراحل اولیه تولید تفاوتی با هم ندارند و روش تولید آن‌ها یکسان است. موارد مهمی که باعث تمایز کارت‌ مغناطیسی می‌شود، نوع نوار مغناطیسی است که در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به‌طور کلی، کارت‌های مغناطیسی بر اساس نوع نوار مغناطیسی که در آن‌ها تعبیه می‌کنند در دو دسته مجزا قرار می‌گیرند. در ادامه بیشتر با این دسته‌بندی آشنا می‌شویم:

نوار مغناطیسی (HiCo)

نوع اول کارت مغناطیسی (HiCo) نام دارد که مخفف (high-coercivity) و به‌معنای پایداری مقاومت بالای مغناطیسی است. نوار مغناطیسی هایکو خاصیت مغناطیسی پایدارتری دارد و آن را برای مدت‌زمان بیشتری نگاه می‌دارد. در نتیجه اطلاعات درج‌شده در نوار برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌شوند‌.

این کارت‌ها از نظر قدرت مغناطیسی مستحکم‌تر و سخت‌تر هستند و برای پروژه‌های بلندمدت مورد استفاده قرار می‌گیرند. رنگ نوار مغناطیسی روی کارت هایکو سیاه است. بنابراین شما از روی رنگ نوار می‌توانید تشخیص دهید که کارت شما دائمی است یا خیر. مشخصات کارت‌ مغناطیسی (HiCo) به شرح زیر هستند:

  • اطلاعات آن‌ها برای مدت‌زمان بیشتری حفظ می‌شود و به‌راحتی پاک نمی‌شود.
  • برای دریافت و خواندن اطلاعات به میدان مغناطیسی بیشتر و قوی‌تری نیاز دارند.
  • در پروژه‌های مدت‌دار مثل کارت‌های بانکی و کارت‌های دائمی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
  • این کارت‌ها برای خوانده شدن به دستگاه خاصی نیاز ندارند و اطلاعات آن‌ها توسط هر دستگاه عابربانک یا کارت‌خوانی خوانده خواهد شد.
  • کارت‌های با نوار مغناطیسی هایکو در برابر بیشتر تنش‌های مغناطیسی مقاومت بالایی دارند. بنابراین کاربر می‌تواند با خیال آسوده از آن‌ها استفاده کند.
  • درج اطلاعات و تولید کارت مغناطیسی هایکو به‌وسیله دستگاه‌های ویژه‌ای صورت می‌گیرد. اما این دستگاه‌ها می‌توانند کارت‌های مغناطیسی لوکو را هم تولید کنند.
  • ذخیره و درج اطلاعات در کارت‌های هایکو نسبت به سایر انواع کارت مغناطیسی هزینه بیشتری به همراه دارد.
  • از این کارت‌ها می‌توان به‌عنوان کارت‌های کتابخانه، عضویت، گواهی‌نامه رانندگی، کارت‌های کنترل دسترسی، کارت‌های بانکی و غیره استفاده کرد.

نوار مغناطیسی (LoCo)

نوع دیگری نوار مغناطیسی وجود دارد که به آن لوکو گفته می‌شود. لوکو مخفف (Low-Coercieve) و به‌معنای پایداری و مقاومت مغناطیسی پایین است. برخلاف نوار مغناطیسی هایکو این نوع نوار مغناطیسی خاصیت مغناطیسی پایین‌تری دارد. بنابراین اطلاعات برای مدت کوتاه‌تری روی آن حفظ می‌شوند‌.

استحکام، سختی و قدرت مغناطیسی این کارت‌ها نسبت به نوع دیگر نوار مغناطیسی کمتر است. برای همین از این نوع کارت مغناطیسی برای پروژه‌هایی که کوتاه‌مدت هستند، استفاده می‌شود. نوار مغناطیسی در این نوع کارت به‌رنگ قهوه‌ای دیده می‌شود. از جمله مهم‌ترین مشخصات و ویژگی‌های کارت مغناطیسی لوکو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • برای خواندن و درج اطلاعات روی نوار مغناطیسی لوکو به میدان مغناطیسی کمتری نیاز است.
  • کارت‌های مغناطیسی لوکو دوام مغناطیسی پایین‌تری دارند.
  • با ضربه‌های محکم و ناگهانی، قرار گرفتن در میدان مغناطیسی نامناسب و در اثر برخوردهای فیزیکی به‌راحتی آسیب می‌بینند.
  • همانند کارت‌های هایکو، کارت‌های لوکو هم توسط همه دستگاه‌های کارت‌خوان و عابر‌بانک‌ها قابل‌خواندن هستند.
  • برای درج اطلاعات روی کارت‌های لوکو هزینه کمتری نسبت به کارت‌های هایکو صرف می‌شود.
  • دستگاه‌هایی که اطلاعات را روی نوار مغناطیسی لوکو درج می‌کنند، مختص به همین کارت‌ها هستند. بنابراین نمی‌توان آن‌ها را برای ایجاد نوار مغناطیسی هایکو به کار برد.
  • از این نوع کارت‌ها می‌توان به‌عنوان کارت هدیه، کارت تلفن، کارت‌ کلید هتل، گذرگاه‌های حمل‌ونقل عمومی و غیره استفاده کرد.

امنیت نوار مغناطیسی

داده‌های موجود در نوار مغناطیسی به هیچ روشی از شیوه‌‌های رمزگذاری محافظت نمی‌شوند و هرگز تغییر نمی‌کنند. بلوک‌های اطلاعاتی که روی نوار مغناطیسی درج شده‌اند، به‌راحتی قابل کپی‌برداری و خوانده شدن روی کارت‌های دیگر هستند. بنابراین امنیت کارت مغناطیسی نسبت به کارت‌هایی که فاقد نوار مغناطیسی هستند، کمتر است. بدیهی است در مواردی که امنیت اطلاعات از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار باشد از کارت‌های مغناطیسی استفاده نمی‌کنند.

کارت‌های نوار مغناطیسی از زمانی که معرفی شدند، هدف خوبی برای کلاهبرداری بوده‌اند. کلاهبرداران و سارقان داده می‌توانند داده‌های روی نوار مغناطیسی را با استفاده از دستگاه‌هایی کپی و ذخیره کنند. آن‌ها از این اطلاعات برای ایجاد کارت‌های مشابه استفاده می‌کنند تا بتوانند به حساب کاربر دسترسی بیابند.

3 مزیت کارت مغناطیسی

مزایای متعددی به‌همراه استفاده از کارت‌های مغناطیسی وجود دارد. در ادامه به چند مورد مهم آن اشاره می‌کنیم:

  • کارت‌های مغناطیسی به‌طور گسترده توسط بیشتر کسب‌وکارها و تجارت‌ها در سطح جهانی پذیرفته شده‌اند. استفاده از این کارت‌ها روشی امن برای پرداخت محسوب می‌شود. به‌خصوص برای آن دسته از افرادی که سفرهای کاری زیادی به نقاط مختلف دنیا انجام می‌دهند.
  • استفاده از کارت‌های مغناطیسی بسیار ساده و راحت است. تنها کاری که باید انجام دهید این است که کارت خود را درون دستگاه خودپرداز و کارت‌خوان قرار دهید تا نقل‌وانتقال تنها در عرض چند ثانیه پردازش شوند.
  • تولید کارت‌ مغناطیسی نسبت به سایر کارت‌های اعتباری بسیار ارزان است. همین امر آن را به یک گزینه مقرون‌به‌صرفه برای بیشتر کسب‌وکارها تبدیل می‌کند.

معایب کارت‌ مغناطیسی

هر محصولی در راستای مزایایی که دارد ممکن است معایبی هم داشته باشد. در اینجا به برخی از معایب کارت‌های مغناطیسی اشاره می‌کنیم که مصرف‌کنندگان باید نسبت به آن‌ها آگاه باشند:

  • متاسفانه عملکرد کارت‌های مغناطیسی در مقابل کلاهبرداری و کپی‌برداری چندان قوی و موثر نیست. بنابراین کلاهبرداران به‌راحتی می‌توانند از روی کارت‌ها کپی‌برداری کنند و خریدهای غیرمجاز انجام دهند.
  • کارت نوار‌مغناطیسی ظرفیت محدودی برای ذخیره‌سازی اطلاعات دارد. این مورد نسبت به سایر کارت‌های اعتباری یک نقطه ضعف محسوب می‌شود.
  • نوار مغناطیسی روی کارت مغناطیسی به‌مرور زمان آسیب می‌بیند. همین امر امکان خوانده شدن اطلاعات کارت را از خودپرداز می‌گیرد.

کاربردهای کارت مغناطیسی

ممکن است فکر کنید که نوار مغناطیسی تنها برای تولید کارت‌های بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما این‌طور نیست! کارت‌های مغناطیسی کاربردهای بسیار گسترده‌ای دارند که در ادامه چندین مورد را مرور می‌کنیم:

  • برای نظارت بر دسترسی کارکنان و مشتریان در محل‌های تجاری استفاده می‌شوند.
  • به‌عنوان کارت‌های بانکی کارایی بسیار گسترده‌ای دارند.
  • در تهیه کارت‌های اعتباری تلفن مفید هستند.
  • می‌توانند نقش کارت تردد را ایفا کنند.
  • بلیط‌های حمل‌ونقل را می‌توان با آن‌ها سامان بخشید.
  • به‌منظور استفاده در کارت‌های شناسایی بسیار موثر واقع شده‌اند.
  • کاربرد موثری درتولید کارت هدیه نشان می‌دهند.
  • کلید اتاق‌ها هتل را با کمک آن‌ها ساختند.
  • کارت‌های عضویت مثل کارت عضویت کتابخانه با وجود آن‌ها کاربرد ساده‌تری یافته‌اند.
  • کاربردشان به‌عنوان کارت گواهی‌نامه رانندگی بسیار گسترده است.

جمع‌بندی

در این مقاله از کانگروز تلاش کردیم کارت های مغناطیسی، تاریخچه، ساختار و انواع آن را بررسی کنیم.

همانطور که در طول مطالب اشاره کردیم، نوار مغناطیسی یک تکنولوژی و فناوری پیشرفته در حوزه ساخت و تولید کارت‌های مختلف به‌شمار می‌آید.

کارت‌های مغناطیسی در کنار مزایا، معایبی هم دارند که نباید نادیده گرفت.

امیدواریم مطالب این صفحه مورد پسند شما واقع شده باشد.

سؤالات رایج

هر نوار مغناطیسی سه شیار موازی دارد که اطلاعات را ذخیره‌ می‌کنند. در شیار اول اطلاعات هویتی صاحب کارت، در شیار دوم داده‌های امنیتی، کد کشور و… و در شیار سوم شماره کارت، رمز کارت و… ذخیره می‌شوند.

کارت‌های مغناطیسی به دو نوع (HiCo) و (LoCo) تقسیم می‌شوند. نوع اول با پایداری مغناطیسی بیشتری برای استفاده‌های طولانی مناسب است. نوع دوم پایداری مغناطیسی کمتری دارد و برای پروژه‌های کوتاه‌مدت مثل کارت هدیه استفاده می‌شود.

از جمله مزایای کارت‌های مغناطیسی می‌توان از سادگی استفاده، ارزان‌قیمت بودن و گستردگی استفاده از آن‌ها در سرتاسر جهان نام برد.

add insert

از جمله معایب کارت‌های مغناطیسی می‌توان به مواردی همچون امنیت پایین، آسیب‌پذیر بودن در برابر شرایط فیزیکی و مغناطیسی مختلف و محدود بودن ظرفیت برای درج اطلاعات اشاره کرد.

کارت مغناطیسی یک نوار مغناطیسی مبتنی بر ذرات آهن و اکسید آهن دارد. با قرار گرفتن کارت در دستگاه کارت‌خوان یا عابربانک میدان مغناطیسی دستگاه‌ باعث حرکت ذرات آهن و پردازش اطلاعات می‌شود. اطلاعات کارت به‌صورت خواندنی روی صفحه نمایش نشان داده می‌شوند.